Bê tông là một trong những vật liệu xây dựng quan trọng nhất trong ngành xây dựng, đóng vai trò nền tảng cho các công trình từ dân dụng đến công nghiệp, cầu đường và các công trình quy mô lớn khác. Tuy nhiên, để bê tông phát huy tối đa khả năng chịu lực, độ bền, và tính thẩm mỹ, quá trình đổ bê tông phải được thực hiện theo đúng kỹ thuật. Việc đổ bê tông không đúng cách có thể dẫn đến nhiều vấn đề nghiêm trọng như nứt, sụt lún, thậm chí làm giảm tuổi thọ của công trình. Vì vậy, bài viết này Xây Dựng Atlantic sẽ chia sẻ các kỹ thuật đổ bê tông đúng chuẩn, giúp tránh các hiện tượng nứt, sụt lún và đảm bảo chất lượng công trình.
1. Chuẩn bị vật liệu bê tông
Bê tông là sự kết hợp của nhiều vật liệu như xi măng, cát, đá, nước và phụ gia (nếu có). Tất cả các thành phần này đều ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng của bê tông. Vì vậy, việc chuẩn bị và kiểm tra vật liệu trước khi bắt đầu thi công là vô cùng quan trọng.
- Xi măng: Chất lượng của xi măng là yếu tố quyết định đến khả năng đông kết và bền vững của bê tông. Xi măng sử dụng phải là loại có chất lượng tốt, không bị vón cục hay hết hạn sử dụng. Các loại xi măng phổ biến trong xây dựng bao gồm xi măng PCB30, PCB40, hoặc xi măng pooclăng, tùy vào yêu cầu về cường độ và khả năng chịu lực của công trình.
- Cát: Cát cần phải sạch, không có tạp chất hữu cơ, đất hay sỏi. Cát có kích thước hạt đồng đều và không bị nhiễm mặn hay nhiễm phèn sẽ giúp bê tông kết dính tốt hơn, hạn chế tình trạng nứt sau khi đổ bê tông.
- Đá: Đá dùng để trộn bê tông cần phải có kích thước đồng đều và không có tạp chất. Đá có khả năng chịu nén tốt sẽ giúp tăng độ bền và khả năng chịu lực của bê tông. Đá quá lớn hoặc quá nhỏ đều có thể làm giảm hiệu quả kết dính và tạo ra các vết nứt hoặc vết rỗ trên bề mặt bê tông.
- Nước: Nước phải sạch, không có chất hữu cơ hay các tạp chất có thể ảnh hưởng đến quá trình phản ứng hóa học giữa xi măng và các thành phần khác trong bê tông. Nước dùng để trộn bê tông phải đảm bảo tỷ lệ vừa đủ để hỗ trợ phản ứng hydrat hóa giữa xi măng và nước, tránh việc bê tông bị quá khô hoặc quá ướt.
- Phụ gia: Các phụ gia hóa học có thể được sử dụng để cải thiện tính chất của bê tông. Các phụ gia như superplasticizer (tăng khả năng chảy), retarders (chậm đông kết) hoặc accelerators (tăng tốc độ đông kết) giúp kiểm soát thời gian và độ bền của bê tông, đặc biệt trong những điều kiện thi công đặc biệt như thời tiết quá nóng hoặc lạnh.
Tỷ lệ phối trộn bê tông: Tỷ lệ giữa các thành phần bê tông (xi măng, cát, đá, nước) cần được tính toán kỹ lưỡng để đạt được bê tông có độ bền và tính linh hoạt cao nhất. Một số tỷ lệ phổ biến có thể tham khảo như 1:2:3 (1 phần xi măng, 2 phần cát, 3 phần đá) hoặc theo tỷ lệ theo yêu cầu kỹ thuật cụ thể của công trình.
2. Vận chuyển và đổ bê tông
Việc vận chuyển và đổ bê tông đúng cách là yếu tố quyết định để tránh các hiện tượng phân lớp, sụt lún hay nứt bê tông.
- Vận chuyển bê tông: Sau khi bê tông đã được trộn xong, cần phải vận chuyển nhanh chóng từ trạm trộn đến công trường xây dựng. Thời gian vận chuyển không được quá lâu, vì bê tông sẽ bắt đầu đông kết nếu không được xử lý kịp thời. Các phương tiện vận chuyển bê tông phổ biến là xe bê tông trộn sẵn (mixers) hoặc máy bơm bê tông. Trong trường hợp vận chuyển bê tông trên một quãng đường dài hoặc ở những khu vực có độ cao lớn, có thể cần sử dụng các phương tiện chuyên dụng như bơm bê tông hoặc thang nâng bê tông.
- Đổ bê tông: Quá trình đổ bê tông phải được thực hiện một cách đều đặn, tránh đổ bê tông quá dày hoặc quá mỏng tại một vị trí. Bê tông cần được đổ từ từ và đều khắp khu vực cần thi công. Nếu đổ quá dày một lần, bê tông có thể gặp phải hiện tượng phân tầng, khiến cho các thành phần không đồng đều và dễ gây ra các vết nứt. Trong trường hợp bê tông phải đổ ở độ cao lớn, việc sử dụng máy bơm bê tông là rất cần thiết để đảm bảo bê tông được đổ đều, không bị phân lớp.
- Lưu ý khi đổ bê tông dưới trời nóng: Trong trường hợp thời tiết quá nóng, bê tông sẽ nhanh chóng bắt đầu đông kết và khó xử lý. Để tránh điều này, cần sử dụng các phương pháp như làm lạnh nước trộn bê tông hoặc sử dụng phụ gia retarders để kéo dài thời gian đông kết. Thêm vào đó, cần có biện pháp che chắn, tránh ánh nắng trực tiếp chiếu vào khu vực đổ bê tông.
=> Xem thêm: Bê tông áp khuôn
3. Lèn và dàn đều bê tông
Sau khi bê tông đã được đổ vào khuôn, cần thực hiện bước lèn và dàn đều bê tông để đạt được mật độ tối đa, loại bỏ bọt khí, và đảm bảo bê tông không bị rỗng hay lỗ hổng.
- Lèn bê tông: Sử dụng máy đầm hoặc thanh thép để lèn bê tông, giúp các hạt xi măng, cát và đá kết hợp chặt chẽ với nhau. Lèn bê tông không chỉ giúp loại bỏ bọt khí mà còn giúp bê tông có độ đặc chắc, tránh hiện tượng phân tầng trong quá trình thi công.
- Dàn đều bê tông: Sau khi lèn, bê tông cần được dàn đều trong khuôn để đảm bảo bê tông phủ đều và không có các khối không đồng đều. Sử dụng xẻng hoặc các công cụ dàn bê tông chuyên dụng giúp phân bổ bê tông đồng đều, không để lại vết lõm hay vết nhăn trên bề mặt.
4. Chăm sóc bê tông sau khi đổ
Bê tông sau khi đổ cần được chăm sóc cẩn thận để đảm bảo quá trình đông kết diễn ra đúng như yêu cầu và tránh các vấn đề như nứt, sụt lún.
- Giữ ẩm: Bê tông cần được giữ ẩm trong suốt thời gian đông kết (từ 7 đến 14 ngày, tùy thuộc vào loại bê tông và điều kiện thời tiết). Để giữ ẩm, có thể phun nước lên bề mặt bê tông, hoặc sử dụng các lớp vải ẩm, bạt phủ để bảo vệ bê tông khỏi nhiệt độ cao và ánh nắng trực tiếp.
- Bảo vệ khỏi tác động cơ học: Trong thời gian bê tông đang đông kết, cần tránh các tác động cơ học mạnh như rung động, va đập hoặc quá trình giao thông qua lại. Bê tông trong giai đoạn này rất yếu, và nếu bị va đập mạnh có thể dẫn đến các vết nứt hoặc hư hỏng.
- Chống nhiệt độ cực đoan: Nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp có thể ảnh hưởng đến quá trình hydrat hóa của xi măng, dẫn đến việc bê tông không đủ độ cứng. Trong điều kiện thời tiết quá nóng, cần đảm bảo bê tông được giữ mát, có thể sử dụng các biện pháp làm lạnh như dùng nước lạnh hoặc che chắn khu vực thi công. Nếu nhiệt độ quá thấp, cần sử dụng các phương pháp gia nhiệt để bảo vệ bê tông khỏi bị đông cứng quá nhanh.
=> Xem thêm: Bê tông đá rửa
5. Kiểm tra chất lượng bê tông
Việc kiểm tra chất lượng bê tông là bước quan trọng để đảm bảo rằng bê tông đã được đổ và chăm sóc đúng cách.
- Kiểm tra độ đồng đều: Kiểm tra xem bê tông có bị phân tầng hay không, liệu các lớp bê tông có đồng đều, chắc chắn hay không.
- Kiểm tra cường độ bê tông: Thực hiện các bài thử nghiệm nén mẫu bê tông để xác định cường độ chịu nén của bê tông, từ đó đánh giá chất lượng của bê tông.
- Kiểm tra sự nứt: Kiểm tra bề mặt bê tông xem có xuất hiện các vết nứt không, đặc biệt là các vết nứt sâu.
XEM THÊM:
So sánh bê tông tươi và bê tông trộn sẵn – Lựa chọn nào tốt hơn?
Bê tông nhẹ là gì? Ứng dụng của bê tông nhẹ trong xây dựng
Điểm khác biệt giữa bê tông truyền thống với bê tông hiện đại
Việc đổ bê tông đúng kỹ thuật là một trong những yếu tố quan trọng nhất để đảm bảo chất lượng và độ bền vững của công trình xây dựng. Để tránh các hiện tượng như nứt, sụt lún, hay mất độ bền của bê tông, quá trình thi công cần phải được thực hiện cẩn thận từ khâu chuẩn bị vật liệu, vận chuyển, đổ, lèn, dàn đều cho đến quá trình chăm sóc bê tông sau khi đổ. Khi tuân thủ các bước và kỹ thuật này, bê tông sẽ phát huy hết khả năng chịu lực và độ bền lâu dài, mang lại sự an tâm và giá trị cho công trình.
